Kutadgu-Bilig... Behçet Kemal Çağlar

*
*
Talismanic shirt of Cem Sultan,
mid-sixteenth century, Istanbul, Turkey. Cotton, paint, gold and ink. Topkapι Sarayι Müzesi, Istanbul. Photo Hadiye Cangökçe.

* * *

Kutadgu Bilik

Dildendir mutluluk, dildendir değer,
Dili olmayana insan mı derler!
İnsanda dilince değişir kader:
Ya yurda baş olur ya başı gider.
Bir söz edeyim ki kalsın seninle
Dilinden sızlanan insanı dinle:
Ağzından uygunsuz bir söz kaçırma,
Dilinle taş atıp başını kırma!
Çoğu faydasızdır, eyisi özdür,
Asıl söz, bilerek söylenen sözdür.
Kem söz duyanları hep düşman eder,
Ederse insanı söz sultan eder.
Ne yumruktan ne kılıçtan iz kalır,
İnsan ölür arkasında söz kalır.
Söyle: doğru, güzel, öz sandığını,
Söyle: bildiğini, inandığını.
Söyle: inananlar gelsin izinden,
Canına mal olsa dönme sözünden!
Akıllı söz söyler, amma az söyler,

Er olan sözünü sakınmaz, söyler.
Eyi söz, söyleyenden yanadır,
Oğul! Bütün bu öğütler sanadır.
Dinlersen sözümü, geçmez iş işten,
Değerlidir söz gümüşten, demirden.
Gümüş mümüş harcandıkça harcanır,
Söz gününde harcandı mı kazanır.
Yel altunu sürü sepet götürür,
Bir nasihat bin musibet götürür.

Yusuf Has Hacib

Karahan Döneminde yaşadı.
Yusuf Has Hacib, M.S. 1017 Karahanlı Devleti'nin Balasagun şehrinde dünyaya geldi.İyi bir eğitim gördü. Çağının geçerli bilimlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça'da öğrendi. 1077 yılında Kaşgar'da vefat etti. Günümüzde türbesi, Çin kontrolu altındaki Doğu Türkistan'daki Kaşgar`dadır.

Çeviri:
Behçet Kemal Çağlar
Derleyen: Ayhan Görür