Picasso...Nikos Engolopoulos

Guernica, c.1937
Pablo Picasso

Picasso

Toreador artık Elassona'da oturuyor
kaldırım döşeli alanda çamların altında
durmadan gidip geliyor kahveci ve durmadan

dolduruyor

Toreador'un boşalan fincanını ve tazeliyor
nargilesinin tükenen tömbekesini
günün saatleri
ağır ağır geçip de
binlerce kuş
güneşin batmakta olduğunun belirtisi
çınarların yaprakları arasına
tüneyinceye değin

derken birer birer gizli niyetli gölgeler beliriyor

sokak aralarında

sessizce inen geceden yararlanıp

kuşlar gibi
görünmeden toplanmak için
sözleştikleri yerde
ve iri iri yaşlar boşanıyor gözlerinden

ve faşistleri şaşırtmak isteyen bir ana
suikastçıların fısıldaştıkları ve tavanından
kurusun diye kırmızı biber asılan karanlık odada
tesbihli buruşuk elleriyle şişesini çıkarıp lambayı

yakıyor

sonra gaz bulaşan buruşuk ellerini
önlüğüne siliyor yavaşca

ve önce de söylediğimiz gibi şaşırtmak istiyor

katilleri

bu yüzden lambayı masadan alıyor ve hızla
(pencereyi

açıyor

dışarıya

-gecenin içine-
lambayı tutan o kocaman elini uzatıyor

ana ana! diye bağırıyor ona
nereye götürüyorsun lambayı?
ama o sırada Avila'nın tarlalarında kuşgulu gölgeler

dolaşıyor

koltuklarının altında makinalı tüfekler
ve ışık birden uzanınca uzaktan
ve bir yıldız gibi parlayınca uzaktan
yavaş yavaş gitarlar başlıyor çalmaya
çingene kızları oynmaya başlıyor
güzel kalçaları renk renk farbalalı etekleriyle
ve acı çığlıklar gibi bir şarkının sözleri dökülüyor
boyalı sıcak dudaklarından:
"sana yalnızlığı anlatacağım ezgilerimle"

çılgın havalar çalıyordu gitarlarda
faşist reziller toplanan kalabalığı tarıyorlardı
dans eden kadınlarsa
yüksek ökçeli ipek iskarpinleriyle

kalbimi çiğniyorlardı kaldırım taşları üstünde

sonra olanlar oldu:görsen aklını kaçırırdın
kınalı bir boğa fırladı üzerlerine
burnundan alevler saçıyordu
boynuna ve sırtına saplanmış şişlerden canı yanmış
sağa sola saldırmaya başladı
barsaklarını deşmek
boynuzlarıyla gövdelerini delik deşik etmek
ve tosladığı her şeyi
havaya fırlatmak için
ve kan selleri içinde
insan ve at cesetlerinden
koca bir yığın yükseldi çevresinde

(derisine saplanan kurdeleli şişler acıyla süslüyorlardı

boynunu ve sırtını)

ve güzel göğüslü kızlar sırtüstü yatıyorlardı yerde
ve onların güzel gözlerinde
güneşler batıyor
güneşler doğuyordu
yeniden

Nikos Engolopoulos

Hero of the Revolution, 1953
Egg tempera on wood

*
"sanat ve şiir yaşamımız

yardım eder"

Yunanistan'ın ünlü gerçeküstü şair ve ressamlarından Engolopoulos 1907'da Atina'da doğdu ve 1985'de gene orda öldü. Paris'te Jeanson Lisesi'nde öğrenim gören şairin Fransız kültürüne çok şey borçlu olduğunu şiirlerinden ve resimlerinden kolayca anlaşılmaktadır. 1938'de Sürücüyle Konuşmayın ve ertesi yıl Sezsizliğin Klavseni kitaplarıyla adını duyurduktan sonra ülkesini uluslararası birçok sergide temsil eden sanatçının ona yakın şiir kitabı vardır. Embirikos, Elitis ve Kalas gibi gerçeküstü şairlerle adı anılan Engolopoulos'un bu meslektaşlarından da daha aşırı sanat anlayışı tutucu eleştirmenler tarafından yoğun saldırılara uğradı. Albaylar diktatörlüğü döneminde şiirleri gizli olarak basılarak dağıtıldı.

Şiir Atlası
Cevat Çapan
Nikos Engolopoulos/Şiirleri/Çeviren:Cevat Çapan

Derleyen: Ayhan Görür