Tiryaki Sözleri...Cenab Şahabeddin

Boğaziçi, İSTANBUL
Fotoğraf, Ayhan Görür
Ağustos, 2008

TİRYAKİ SÖZLERİ

• Seven için sevdiği daima gençtir.
• İnsana en güzel sıfatı fâni olarak vermişler.
• Karga ne kadar sesini değiştirse sesinden tanınır.
• İlim yalnız zekâyı değil, ahmaklığı da artırır.
• Tatlı hatıra mes'ut hayatın fâizidir.
• Altın dolu avuç, daima az çok kuvvetli bir yumruktur.
• Parasızlık hiç yalan söylemeyen kara habercidir.
• Yüzümüzdeki bugünkü gülümseme,
  yarınki buruşukluğu hazırlar.
• Allah'ın büyüklüğü varlığında mı, yokluğunda mı?
  Kesdiremiyorum.
• Din ölse bile, it canlı taassub yaşamakta devam eder.
• Din, hiç olmazsa, felsefesi olmayan zavallıların felsefesidir.
• Beşeriyet (insanlık) yalana o kadar alışıktır ki,
  kabul ettirmek istediğiniz hakikati
  biraz yalanla salçalamalısınız.
• Avam, yalanla avutanı hakikat ile korkutana tercih eder.
• Avam, en az anladığına en ziyade kuvvetle inanır
• Avamın (halkın), her kusurundan
  havas (seçkinler) mes'uldür ( sorumludur).
• Avamın, şan ve şerefi yoktur;
  ama şanların ve şereflerin çoğunu
  avam tevcih etmiştir (vermiştir).
• Yarasaya güneşi göstermek bir saygısızlıktır.
• Sürüden ayrılanı sürü sevmez.
• Akarsu ne güzel hayat dersidir:
  Küçük mâniaların üzerinde köpürür;
  büyüklerin yanından sesizce geçiverir.
• Kanun yoktur ki, size adalet hissi verirken,
  hasmınızda kuvvetin suistimali gibi görünmesin.
• İşimize yarayan yalan, her hakikatten üstündür.
• İstibdat her tembel milletin kürek cezasıdır.
• Kafalar boş durdukça kalınlaşır.
• Kumarbaz odur ki, kumarı paradan çok sever.
• İnat iradenin eşekliğidir.
• Gariptir, yükü çeken manda ses çıkarmaz da kağnı inler.
• Dini yaşatan bilhassa ölümdür.
• Hayat fırtınalarında din, çok kişi için
  şamandra olur.
• Tam dindar yahut tam dinsiz olmak:
  Her ikisi de müstesna (eşsiz) kuvvet ister.
• Doğruyu söylemek değil, anlatmak güçtür.
• Ölüme çare bulunmadıkça din ölmez.
• Bir adamın efkârını (fikirlerini)
  sözleri değil, hayatı gösterir.
• Kadın erkekten aslan yüreği içinde kuzu itaati ister.
• En kıymetli kadın, eşini
  batan diğer kadınlardan müstağni kılandır.
• Kokmuş yumurtayı ezen, kokusuna dayanmalı.
• Bizim hakikat dediğimiz beşeri hakikatlerdir, mutlak değil.
• Boş mide haykırır, derler. Biz de ilâve edelim: Dolu ağızların sesi çıkmaz.
• Parasız kalmamak istiyorsan
  ihsandan (bağıştan) değil,
  ikrazdan (borçtan) kork.
• Yaşlıların merhamet hissi azdır;
  beyin yumuşadıkça kalp katılaşır.
• Hakiki san'at âşığı, hiçbir zaman siyasî bir hırs besleyemez;
  onun hayelleri, her zaman
  ihtiraslarına gıda-yı kâfidir (yeterli gıdadır).
• Köhne (eskimiş) fikirler paslanmış çivilere benzer;
  söküp atmak çok güçtür.
• Koyunlarını korumak isteyen çiftçi,
  ağılın kokusunu kurda duyurmaz.
• Dostunu hemen ölecekmiş gibi sev;
  düşmanını hiç ölmeyecekmiş gibi telâkki et.
• Ruhumuzu din pek az tâdil eder (değiştirir);
  fakat ruhumuz dinî öyle değiştirir ki
  her müslümanın yüreğinde
  başka bir islâmiyet yatar, denilebilir.
• Taassubun (bağnazlığın) her türlüsü çirkindir;
  hatta taassuba karşı taassub bile.
• Eşeği mektep müdürü yapan,
  dersanelerin ahıra döndüğünden
  şikâyet etmemelidir.
• Beşerin (insanın) bütün ef'hâli (fiilleri)
  menfaat kanununa tâbidir:
• Ucunda cennet vaadi olmasa
  hiçbir sofu nafile namazı kılmazdı.
• Kesemediğin eli öp demişler; "hayır para doldur.
• Aslan yelesinde kehle (bit) aranmaz.
• Hakkı kuvvetlendirmeyenlerdir ki,
  kuvvete hak derler.
• Kalb söze başlayınca akıl sağır olur.
• Şimdi, hemen bütün dünyanın
  mabedi borsa ve sancağı banknot oldu.
• Dindarlar gibi, dinsizleri doğuran da vâızlardır.
• Din o kadar pekcanlıdır ki,
  bir kere kanınıza girdi mi,
  orada boğulsa bile ölü halinde yaşar.
• Bir kitap ilmi var, bir de hayat ilmi:
  Merd-i kâmil (olgun insan)
  ikisine vâkıf olana olgun insan derim.
• Zeki insan kitaptan bir hayat hissesi,
  hayattan bir kitap hissesi alır.
• Hamal ancak yük altında güzel yürür.
• Altından kendini gözet:
  Zehri hiçbir zaman teneke kupa içinde sunmazlar.
• Herkese hak vereni hiç kimse haksız bulmaz;
  Herkese hak veren hiç haksız çıkmaz.
• Kaba konuş zararı yok; yeter ki ince düşünesin.
• Çok yaşamak elimizde değil;
  fakat adımızı çok yaşatmak elimizdedir.
• Karnı aç olanlardan ziyade, kalbi aç olanlara acırım.
• El şakası fena; dil şakası daha fena;
  kalem şakası hepsinden beterdir.
• Yalnız boş durana değil,
  faydasız iş görene de tembel denir.
• Hayat pek garip bir maidedir ( sofradır);
  anlayanlar tadamaz.
• Hatıralar kocayan dimağların koltuk değneğidir.
• Asil misin? Secereni kâğıt üzerinde değil,
  hayatında göster.
• Her taassubda (bağnazlıkta) katil bir mâhiyet vardır:
  Tarihin taassubu
  hakikat-i vekayii (vak'aların gerçekliğini) öldürür,
  felsefenin taassubu fikri öldürür,
  dinin taassubu dini öldürür.
• Bazı kadınlar düşmemek için birbirlerine tutunurlar.
• İfratsız (aşırılıksız) gençlik yarım yahut yalancı gençliktir.
• Eskiden kızdığına şimdi gülüyor musun?
  Aklın artmış demektir.
• Kuvvetini hücumun ile değil, mukavemetinle ölç.
• Kıyafet, tercümanlarından biridir.
• Gençler ister ki, kadınların peçesi kalksın;
  orta yaşlılar ister ki, buluzları açılsın;
  ihtiyarlar ister ki, jüpü kısalsın.
• Her devir kendisinden sonrakini doğurmak için ağrı çeker.
• Kartalın beğenmediğini karıncalar kapışır.
• Bence hâl bütün hayatı kapsar ve
  istikbâl her ferd için kendi öldüğü gün başlar.
• Kırka kadar insan yaşa basar;
  kırktan sonra yaş insana.
• Her kavgada kocasına galebe edemeyen kadın,
  bilhakkın (hakkıyla) kadın değildir.
• Fazla emniyet ve fazla emniyetsizlik,
  ikisi de hıyaneti davet eder.
• Adaletin bulunmadığı yerde para en güzel silâhtır.
• Hakikat güneşini örten bulutların en kesifi (koyusu) menfaattir.
• Hayatlarında sesleri duyulmayanların vefatları duyulmaz.
• Yüksek fikirler yüksek dağlara benzer;
  alışkın olmayanları ürkütür.
• İnsanı insan eden cemiyettir;
  sırtlan eden de o.
• Hâlinden şikâyet büyük bir saygısızlıktır:
  "Elemimden bir hisse al" demektir, niçin alınsın?
• Güzel ve ahmak bir kadına dikkat ediniz:
  Güzelliği azaldıkça hamakatı ( aptallığı) artar,
• Para akıllıların dostu, akılsızların ise düşmanıdır.
• Cebin delik ve cüzdanın da boşsa
  meyhude (boşuna) üzülme;
  mevzun (uyumlu) yürüyemezsin.
• Hiç kimse kendi kokusunu duymaz;
  cihanı (dünyayı) kokutsalar bile.
• Kainatı yaratmakla hâlik (yaratan, halk eden)
  kendini de hâlk etmiştir (yaratmıştır).
• Ben nasıl ecdadımla (atalarımla) bir arada olabilirim ki,
  onların tepelerinden bulut ve kuş geçerdi;
  benimkinde radyo ve teyyare dolaşıyor.
• Akl-ı âmil (amel eden akıl, iş gören akıl),
  akl-ı kâmilden (olgun akıldan) üstündür.
• Siz meleklere hitap ederken,
  bakarsınız bazen eşekler üstüne alınır.
• Saçına kır düşen âşık, yarım koca sayılır.
• Dalkavuklar ne kadar yükselseler,
  kendilerini yükselten tepme izlerini
  kıçlarından silemezler.
• Daima melek olarak ancak semada (gökte) yaşanır;
  yerde yaşamak için ara sıra şeytan olmak farzdır.
  İbadetlerin bile tuzu biberi şeytandır.
• Hürriyet açacağı yaraya deva (ilâç) olan silahtır.
• Her yenilik yabancıdır:
  Muhit (çevre) onu ezmeğe çalışır;
  fakat yaşamağa lâyıksa ezilmez.
• Zekâyı hangi zindana tıksanız,
  kendisine, sıvışacak bir gedik açar.
• Dikkat ediniz:
  İnsan, tok karnına inkâra,
  aç iken daha ziyade imâna mâildir.
• Acıkan için lokanta camekânı en lâtif manzaradır.
• Bülbülü bir fiske ile susturabilirsiniz.
  Fakat sopaya davransanız bile
  eşeği anırmaktan menedemezsiniz.
• İnsan bir hayvandır ki,
  hayvan olduğunu
  her hayvandan daha çok hatırlar.
• Zamanın, insana en büyük zulmü
  ihtiyarlık dedikleri
  gülünç hâle gelmesidir.
  

Cenab Şahabeddin
Tiryaki Sözleri

Derleyen: Ayhan Görür