Mizah ve Alay
Ridentem dicere verum quid vetat
İnsanın gerçeğe gülmesini kim yasaklayabilir?
Horatius, Satirae, I,I, 24-25
...
- Yaşam ciddi, genellikle acıklı, bazen de gülünçtür.
- İlkçağda Yunanlılar yaşamın trajik anlamının derin-lemesine gözlemliyorlar ve işliyorlardı.
- Genellikle işin daha çok pratik yanını düşünen Roma-lılar, ortada bir trajedi görmüyorlar, ama yaşamın cid-di olduğunu kabul ediyorlardı.
- Mizah, mizaçla yakından bağlantılıdır, ruh dengesi ve beden erinci temeli üzerine sağlamca oturmuş, ince hassas ve mutlu bir zihin yeteneğiyle ilgilidir.
- Açıkca mizah, gerçeğin gülünç yanını ortaya çıkaran, betimleyen, zeki, ince ve hassas yetenektir. Hatta bundan da ileridir.
- Her şeyden önce (.) mizah düşmanca bir tavır değil, derin ve genellikle hoşgörülü, insancıl bir içtenlik içermelidir.
- Gülünç olanı kavrama, beğenme ve ifade etme an-lamına gelen mizah insanlarda oldukça seyrek görülen bir niteliktir.
- Mizah içinde yer aldığı sözlü ifadenin titiz ve çok özel seçimiyle öylesine sıkı bağlantılıdır ki, bir dilden öbürüne çevrilmesi güçtür. Şunu da belirtmek gerekir ki, içinde yer aldığı, üretildiği kültürün nitelikleriyle öylesine etkilenmiştir ki, farklı bir kültürel çevreye aktarılınca genellikle anlaşılmaz bir hal alır.
- Mizah alaydan farklıdır. Alay edildiği zaman insan başkalarına güler. Mizah söz konusu olduğunda, insan başkalarıyla birlikte güler.
- Alay gerilim ve çatışmalar doğurur. Mizah ölçüsünde ve doğru zamanda kullanılırsa (eğer ölçüsünde ve doğru zamanda kullanılmazsa zaten mizah olmaz
- gerilimleri ortadan kaldırmak, son derece üzücü durumları çözmek, insan ilişkilerini ve bağıntılarını kolaylaştırmak için mükemmel ilâçtır.
- Kesin kanım şudur ki ne zaman mizah yapma fırsatı karşımıza çıkarsa, bu fırsatın kaçmamasına çalışmak toplumsal bir görevdir
- ...
Tre Storie Extra Vaganti
Allegro ma non troppo
Neşeli Öyküler
Carlo Cıpolla
s.57-59
Tarih Vakfı Yurt Yayınları
